Khi đánh giá một tác phẩm, người ta thường chú trọng tới những thứ đao to búa lớn như tư tưởng, đạo đức, hay tính lịch sử. Nhưng yếu tố hấp dẫn nhất, và đôi khi được tác giả dụng công chọn lựa và đặt nhiều tâm tư nhất, lại hay bị bỏ qua: cái tên của nhân vật. Bạn có nghĩ ngay được một tên nhân vật nào độc đáo không? Văn học Việt có khá nhiều tên hấp dẫn: Xuân Tóc Đỏ, Chí Phèo, Thị Nở, Lão Hạc… Nó độc đáo, trước hết vì nó không phải những cái tên vô nghĩa như Hùng như Tuấn. Lão Hạc chắc chắn phải là một ông già gầy còm và khốn khổ, không thể nào khác được: chỉ cái tên thôi đã đủ mang cho nhân vật một sức sống riêng. Vì không thạo lắm về văn Việt, ở Chiếp \ Presto, tôi chọn giảng về ý nghĩa một cái tên nước ngoài: Lolita. Cũng như Kamasutra hay Kinh Thánh, Lolita thuộc một số ít những cuốn sách rất nổi tiếng nhưng rất ít người đọc. Ai cũng biết Kamasutra là sách dạy cái gì, nhưng chưa ai từng đọc nó trọn vẹn. Kinh Thánh nói về Chúa, nhưng ai đã đọc cả 5000 trang từ Sáng Thế đến hết Khải Huyền? Cuốn Lolita cũng vậy. Khi dạy Presto, phần lớn các bạn trả lời tôi rằng Lolita chỉ là chuyện một ông già yêu một cô bé. Nói thế cũng đúng thôi, nhưng thật oan cho Nabokov. Nếu chuyện đơn giản như vậy, thà Nabokov cứ đặt tên nhân vật là…Mary cho rồi. Ông cầu kỳ chọn cái tên Lolita vì nó mang ý nghĩa riêng. Trước hết, “Lolita” chắc chắn nghe hay hơn “Mary”. Nabokov phải tả cách phát âm nhân vật chính ở ngay đầu cuốn sách vì sợ mọi người đọc sai: “Lolita, ánh sáng của đời tôi, ngọn lửa nơi hạ bộ của tôi. Tội lỗi của tôi, tâm hồn của tôi. Lo-lee-ta: đầu lưỡi lướt xuống ba bước nhỏ dọc vòm miệng, khẽ đập vào răng ba tiếng. Lo. Li. Ta.” Nếu độc giả biết tiếng Tây Ban Nha, tên Lolita còn mang thêm một tầng nghĩa nữa. Trong tiếng Tây, đuôi -ito, -ita dùng để chỉ những thứ bé nhỏ xinh xinh. Căn nhà là casa, căn nhà nhỏ là casita. Trẻ con tên Juan hay Rosa sẽ được gọi là Juanito hoặc Rosita. Vậy khi nghe tên “Lolita”, độc giả am hiểu sẽ biết ngay nhân vật là một cô gái nhỏ! Lolita nghĩa là “Lola bé bỏng đáng yêu”. Thêm nữa, tên thật của nhân vật này là Dolores, mà “dolor” trong tiếng Tây Ban Nha là “nỗi đau”, “dolores” là dạng số nhiều. Nabokov đã khéo chọn một cái tên vừa miêu tả được ngoại hình, vừa báo trước số phận bi thảm của nhân vật. Vậy tên nhân vật độc đáo vừa truyền cảm hứng cho tác giả, vừa tăng thêm âm hưởng ý nghĩa cho tác phẩm; nhưng làm thế nào chọn được một cái tên hay? Bạn không thể ngủ dậy mà nghĩ ra một nhân vật truyện có tên Thị Nở được. Để biết cách gọi tên nhân vật và hàng tá kỹ thuật viết đặc biệt khác, chỉ có một cách là đăng ký ngay lớp viết văn Chiếp \ Presto thôi bạn nhé. Thông tin lớp xem tại: https://chiepclass.com/thong-tin-cac-khoa-hoc/chiep-presto/
